Stefan Żeromski. Popioły – Streszczenie Powieść opisuje wydarzenia lat 1797-1812, piętnaście lat po nieudanym powstaniu Tadeusza Kościuszki i trzecim (1795 r.) rozbiorze Polski między Prusami, Austrią i Rosją. W centrum opowieści znajduje się młody Rafał Olbromski, syn biednego szlachcica. W domu ojca przypadkowo spotyka pani Helenę. Potem wakacje się kończą i wraca do Sandomierza, gdzie studiuje w austriackim gimnazjum. Tam on i jego przyjaciel i krewny Krzysztof Cedro wpadają na pomysł wyrwać się na rejs łódką. Lód się załamał i obaj wpadli do wody. Cudem przeżywają, a Rafał zostaje wygnany z gimnazjum. Mieszka w majątku ojca w Tarninach, na początku ojciec bardzo się gniewał, ale gdy w końcu jemu przebaczył, Rafał popełnia kolejne wykroczenie, – potajemnie spotyka się z Heleną. Po powrocie z randki atakują go wilki, przeżył, ale traci konia. Ojciec jest wściekły, a Rafała wypędzono z domu. Udaje się do swojego starszego brata Piotra, którego jego ojciec też wyrzucił z domu z powodu konfliktu politycznego. Piotr, uczestnik powstania Kościuszki, powoli umiera od ran.Jego były towarzysz broni, a teraz bogaty szlachcic, książę Gintult, odwiedza Piotra. Po kłótni z nim o politykę, Piotr nie może wytrzymać stresu i umiera. Wkrótce po pogrzebie Rafał otrzymuje od księcia zaproszenie do osiedlenia się w jego pałacu.Książę Gintult z nudów wyjeżdża do Republiki Weneckiej, w tym czasie zaczynają się działania wojenne między napoleońską Francją a resztą Europy. Legiony polskie walczą po stronie Francji: Polacy mają nadzieję, że Francja pomoże odzyskać niepodległość. W Paryżu Gintult spotyka wielu znanych Polaków, m.in. generała Dąbrowskiego i księcia Sułkowskiego, adiutanta Napoleona. Okazuje się, że armia napoleońska zamiast wyzwalać Polskę, planuje kampanię w Egipcie.Nie masz czasu na czytanie? Słuchaj audiobooka na YouTube. Stefan Żeromski. Popioły – streszczenie (audiobook)Tymczasem Rafał po ukończeniu Liceum uzyskuje prawo wstępu do akademii i zapisuje się na zajęcia z filozofii. Mieszkając w Krakowie z niewielkim lub żadnym nadzorem, zachowuje się niepoważnie i gra w karty. W końcu nudzi się nauką i wraca do domu. Tam został powitany, wbrew oczekiwaniom, serdecznie i pogrążył się w pracy rolniczej, starając się zapomnieć o swojej miłości do Heleny.Książę Gintult, który w tym czasie odwiedził Egipt, Palestynę i Grecję, trafia do Mantui z nadzieją, że wkrótce wróci do domu, ale działania wojenne w samym sercu Europy go powstrzymują i zostaje zmuszony do wstąpienia do legionu polskiego w randze strzelca. Wkrótce został adiutantem generała Bortona, dowódcy artylerii, a następnie został wysłany do sztabu generała Jakubowskiego. Jednak Mantua, tak dzielnie broniona przez Polaków, musi zostać poddana. Na mocy warunków kapitulacji garnizon otrzymuje prawo do swobodnego wyjścia, a tylko polscy żołnierze, głównie z ziem należących do Austrii, podlegają ekstradycji do austriackiego dowództwa, a oficerowie są więzieni w twierdzy.Dopiero jesienią 1802 r. książę powrócił wreszcie do ojczyzny. Dowiedziawszy się o tym, Rafał pisze do niego, a Gintult zaprasza go do siebie i mianuje go sekretarzem. Rafał przeprowadza się do Warszawy. Książę prowadzi samotne życie, a Rafał jest tym obciążony, tak samo jak i biednym prowincjonalnym strojem. Spotkawszy na ulicy dawnego kolegę z klasy filozofii Jarzymskiego, chętnie zaczyna spędzać życie w towarzystwie „złotej młodzieży”, która zapomniała o ideałach polskiego patriotyzmu.Szybko okazuje się, że książę Gintult jest masonem i dzięki niemu Rafał zostaje przyjęty do polsko-niemieckiego towarzystwa. Pewnego dnia odbywa się wspólne spotkanie lóż męskich i żeńskich, gdzie Rafał spotyka Helenę. Teraz nosi nazwisko de Wit i jest żoną mistrza loży. Okazuje się, że nie kocha swojego męża i wciąż tęskni za Rafałem.Rafał proponuje ucieczkę, a on i Helena osiedlają się w chłopskiej chacie wysoko w górach. Ale ich szczęście nagle się kończy: po nocy spędzonej w górskiej jaskini stają się ofiarami rabusiów. Helena zostaje zgwałcona na oczach Rafała, nie znosząc wstydu, rzuca się ze skały. Błąka w górach, mając nadzieję spotkać ludzi i natyka się na oddział kirasjerów lotaryńskich, którzy mylą go ze złodziejem i wrzucają do lochu.Wyjeżdża stamtąd dopiero na początku września 1804 r. tylko dzięki temu, że żołnierze znaleźli jego dokumenty w chacie, w której mieszkał. Pytają go, gdzie jest kobieta, z którą według właściciela, mieszkał młodzieniec, oświadcza, że jest to prostytutka z Krakowa.Rafał jedzie do Krakowa i po drodze wchodzi do karczmy, gdzie je obiad, za który nie ma czym zapłacić. Na ratunek przychodzi jego kolega z sandomierskiego gimnazjum Krzysztof Cedro, który wjechał do karczmy zmienić konie. Cedro zaprasza przyjaciela do swojej posiadłości w Stokłosie. Sam mieszka w Wiedniu, gdzie szuka koneksji w celu zdobycia stanowiska szambelana. W Stokłosach panuje duch oświecenia i polskiego patriotyzmu, odrzucenia panowania pruskiego. Zainspirowany historią byłego żołnierza, który przypadkowo wkracza do majątku, o Napoleonie (dużą Polaków wciąż mocno wierze, że po klęsce Prus i Austrii wyzwolą Polskę), Rafał i Krzysztof idą na wojnę. Nie powstrzymuje ich ani namowa ojca Cedra, ani egzekucja trzech młodych mężczyzn za próbę przedostania się „do Polaków”…Z Mysłowic, gdzie stacjonuje oddział francuski, ich wysyłają do Siewierza, którego komendantem jest kapitan Jarzymski. Zaprasza ich do pozostania, obiecując wkrótce stopnie oficerskie, ale młodzi ludzie chcą awansować do oficerów od szeregowych, więc wstępują do kawalerii krakowskiej.Tu drogi Rafała i Cedro się rozchodzą: Cedro zostaje w Krakowie, a Rafał jest skierowany do wybranego pułku kawalerii i rusza na północ, zajęty przez wojska pruskie i rosyjskie. Bierze udział w bitwie pod Tczewem. Zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi pod Frydlandem czternastego czerwca 1807 r. prowadzi do pokoju i podpisania traktatu tylżyckiego, zgodnie z którym Rosja uznaje Wielkie Księstwo Warszawskie.Cedro, który brał udział tylko w drobnych potyczkach, staje przed dylematem: albo wrócić do spokojnej pracy na wsi, albo pozostać w Kaliszu jako oficer w czasie pokoju. Następnie udaje się do ułanów, by pozostać w armii napoleońskiej i bierze udział w hiszpańskiej kampanii Bonapartego. 23 listopada 1808 r. za zwycięstwo pod Tudelą Cedro otrzymał stopień oficerski, a w Calatayud doznał wstrząsu mózgu. Ranny słucha manifestu Napoleona, znoszącego prawa feudalne i przywileje kościelne, a także „świętej” Inkwizycji. Młody człowiek rozumie, że nie walczył na próżno. W pewnym momencie Napoleon zbliża się do Cedra i rozmawia z nim. Wypowiadając ostatnie słowa „Niech żyje Polska!” Krzysztof traci przytomność. Po wyzdrowieniu wraca do swojego pułku.W 1809 r. rozpoczyna się nowa kampania – między Francją a Austrią. 19 kwietnia Rafał bierze udział w bitwie pod Raszynem. Jednak mimo zwycięstwa Polacy wycofują się: Sasi porzucili sojusznicze zobowiązania. Ranny Rafał trafia do szpitala, mieszczącego się w pałacu Gintultów. Książę zmienił się nie do poznania; jego przyjaciel de Wit zginął walcząc po stronie wrogów. Od Gintulta Rafał dowiaduje się, że na mocy porozumienia między Francją a Austrią Warszawa została oddana Austriakom.Po takiej zdradzie w obozie generałów powstaje zamieszanie. Generał Zajączek proponuje opuścić Księstwo Warszawskie i udać się do Saksonii, aby dołączyć do Napoleona, mając nadzieję na powrót później. Dąbrowski proponuje zaatakować Austriaków, zanim przekroczą Wisłę i zbudować most, zdobyć całą Galicję, podnieść lud… Wszyscy akceptują ten plan.Wojska polskie przekraczają Wisłę i udają się do Galicji. Po nieudanej obronie Sandomierza Gintult wpada w ręce Austriaków, ale ratuje go sługa Piotra Olbromskiego. Gintult i Rafał nie pozwalają artylerii na zniszczenie kościoła świętego Jakuba, aby powstrzymać natarcie Austriaków i muszą uciekać. Tak Rafał został zdrajcą i zmuszony ukrywać się w majątku ojca. Znajduję się tam również ranny Gintult.Jednak kawaleria austriacka zbliża się do Tarninowa, a Rafał ponownie zmuszony do ucieczki. Wraca do swojego pułku na dawne stanowisko i tylko dzięki szybkiej zmianie wydarzeń udaje mu się uniknąć sądu. Wojsko polskie ponownie rusza – tym razem na południe. Przechodząc przez majątek swojego wuja, Rafał widzi, że majątek został spalony, a właściciel pan Nardzewski zabity. Rafał zostaje pełnoprawnym spadkobiercą majątku wuja, stopniowo odbudowuje dom, prowadzi gospodarstwo…W 1812 r. do Rafała przyjeżdża Krzysztof Cedro, który opowiada o „wielkiej wojnie” – planuje wziąć udział w kampanii Napoleona przeciwko Rosji. W połowie sierpnia korpus pod dowództwem generała Poniatowskiego udaje się do armii napoleońskiej. Cedro i Rafał widzą Napoleona na własne oczy. Są pełni heroicznych nadziei. Powieść, opowiadanie Szkoła, edukacja, lektury Stefan Żeromski